در باره ی مراسم چهلمین سالگرد دکتر شریعتی در سبزوار و مزینان

 

در باره ی مراسم چهلمین سالگرد دکتر شریعتی در سبزوار و مزینان

دکتر سید ابوالفضل حسینی-  13960406

مقدمه:

چهل سال از آن روز یعنی بیست و نه خرداد 1356 که خبر در گذشت دکتر علی شریعتی زلزله ای در قلبمان ایجاد کرد، گذشت.

 "...اولین مراسم، ترحیم دکتر(1356)، در مسجد ملا هاشم مشهد  بود که بخشی از برنامه ریزی، تدارکات  و سازماندهی حضور دانشجویی آن مجلس در خانه دانشجویی من انجام شد. آن روز، فضای نظامی- امنیتی مشهد به قدری سنگین بود که بهت آور می نمود. در آن جلسه استاد محمدتقی شریعتی در حالی که زیر بغلش را گرفته بودند، حضور یافت و سخنرانی کرد و .... . از آن زمان تا کنون در مراسم تجلیل و تحلیلِ نقش و اندیشه های شریعتی در تهران، مشهد، سبزوار، بجنورد، اسفراین، و مزینان شرکت داشته ام... "(1)

اولین سالگرد آن عروج روحانی در 29 خرداد 1357 کمتر از هشت ماه قبل از پیروزی انقلاب در التهاب و تب و تاب انقلاب و در سراسر کشور برگزار شد.  و اما دومین سالگرد در 29 خرداد 1358 پس از انقلاب و در شرایطی کاملا پیروزمندانه در دانشگاه های سراسر کشور برگزار شد. حال و هوای آن سال ها به تدریج تغییر می کرد. شروع جنگ تحمیلی، تعطیلی دانشگاه ها به نام انقلاب فرهنگی، و.....شرایطی را ایجاد کرد که تنها دانشجویان انجمن های اسلامی باهمکاری روشنفکران و نواندیشان دینی در دانشگاه ها مراسم نکوداشت شریعتی را برگزار می کردند. شریعتی، خوشبختانه این شانس را داشته است که  توسط قرائت رسمی از دین، روشنفکران، نحله های مختلف و حتی توسط رهروان راهش نقد شود. شاید یکی از رازها ی زنده ماندن اندیشه های شریعتی همین باشد. این موضوع را درجای دیگری هم می توان بررسی کرد ولی می خواستم بیان کنم که عمده ی نقدها، تحلیل ها و تجلیل ها از شریعتی در همین مناسبت انجام می شود.

حدود بیش از یک سال ونیم پیش که آقای دکتر علی جنتی در مقام وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی برای افتتاح دبیر خانه ی کنگره ی هفتصدمین سال نضهت سربداران به دانشگاه حکیم سبزواری آمد، با علاقه وانگیزه ی تمام از بنده ورئیس دانشگاه خواست که برای چهلمین سال درگذشت شریعتی همایشی برگزار شود. انگیزه ی لازم در مدیریت دانشگاه برای این مهم وجود نداشت و پیگیری نشد. البته خود ایشان هم به دنبال ممانعت اجرای کنسرت در مشهد، از وزارت استعفا داد.

 

 

سنت برگزاری مراسم سالگرد شریعتی در سبزوار و مزینان:

و اما سبزوار و مزینان در طول دهه های گذشته، در برگزاری مراسم یادبود سالانه ی شریعتی وضعیتی خاص داشته اند. به یاد می آورم که در سال های 1368 تا 1375 که هنوز واقعه ی کوی دانشگاه تهران رخ نداده بود و ترم دانشگاهی تا آخر تیر ماه طول می کشید، حدود 7 یا 8 اتوبوس از دانشجویان دانشگاه تربیت معلم سبزوار به سرپرستی این جانب  در مراسم مزینانشرکت می کردند. در آن سال ها هنوز مرحوم شیخ محمود شریعتی (پسر عموی دکتر) روحانی آگاه مزینان، زنده بود و در جمع ما شرکت و سخنرانی می کرد. گاه مرحوم شیخ عبدالکریم شریعتی ( پسرعمو و شوهر خواهر کتر)نیز از مشهد به مزینان می آمد.

چند سالی است که معمولا 29 خرداد در بین امتحانات دانشجویان واقع می شود. با این حال هنوز هم دوستداران شریعتی جلسات را گرما می بخشند.

 بیش از سی سال است که درروستای پدری دکتر شریعتی - مزینان - مراسم ویژه در روز 29 خرداد ماه برگزار می شود. آقایان احمد مزینانی، محمد شریفی، حجت الاسلام معلمی، محمدی، سیدان، شخصیت های فرهنگی محلی و سبزواری، اعضاء شورای مزینان و... و این جانب سید ابوالفضل حسینی در انجام این برنامه ها نقش داشته ایم. اقشار مختلف دانشگاهیان و دانشجویان، فرهنگیان، کارمندان، کسبه، روستاییان و...نیز گرما بخش این مراسم بوده اند. اکنون چند سالی است که شهرستان داورزن تشکیل شده و جمعی از نخبگان آن جا می توانند برنامه ریزی را به عهده بگیرند.

بسته به شرایط حاکم بر کشور، و تا آن جا که در توان بوده است، سعی می شده که سطح برنامه ها و سخنرانان، ملی و کشوری باشند، اما فشارها هم کم نبوده است. فشار هایی برای محدود و محلی کردن ( و در نتیجه کم اثر کردن آن) و حتی کوتاه کردن دست دلسوزان و اندیشمندان از آن وجود داشته است. نظرشان این بوده که حتی الامکان برگزار نشود یا اگر برگزار می شود، در حد یک ترحیم ساده باشد، تا شریعتی الهام بخش نشود و جوانان رغبتی برای حضور در آن را نداشته باشند. محدودیت ها گاه تا آنجا بود که در سی امین سالگرد،( 1386) رسما به برخی مقامات (مسوولان) غیر مسوول!، گفته شد که در اعتراض به محدودیت ها، ما خود (عوامل اصلی) هم شرکت نمی کنیم!  در باره ی فشارها، محدودیت ها و مسا ئل  پشت پرده ی این دهه ها، زمانی دیگر سخن خواهم گفت.  

شرح این هجرا ن و این خون جگر  //   این زمان بگذار تا وقت دگر!

سخنرانی های مراسم  سنوات گذشته ی سبزوار و مزینان  تا آن جا که در اختیار است، گنجینه ای پربهاست که امید وارم نشر یابد. در سبزوار، سالن دانشگاه حکیم سبزواری (  و تربیت معلم سبزوار) ، سالن میدان نقابشک (اداره ارشاد)، حسینیه باقرالعلوم، سالن کاشفی اداره ی ارشاد، ، سالن جوانسرای اسرار و.... منازل شخصی احمد مزینانی و بنده،  شاهد مراسم سال های گذشته و جلسات متعدد در بررسی اندیشه های شریعتی بوده اند. حضور خانم دکتر پوران شریعت رضوی (همسر دکتر)، خانم دکتر سوسن شریعتی و خانم دکتر سارا شریعتی و دکتر احسان شریعتی در سبزوار، مزینان و کاهک رابطه ی معنوی آن ها را با خاستگاهشان بر قرار کرده و تلاش ما این بوده تا در اثر برقراری این ارتباط ها، از اندیشه و صمیمیت این خانواده، خود و دوستداران شریعتی بهره مند شویم. تجلیل از خانم دکتر پوران شریعت رضوی در خانه ی فرهنگیان سبزوار(  آبان 1393 )، خاطره خوشی برای ایشان وهمه ی ما بود. آن روز ها نوشتم: "..در روزهای اخیر به همت مدیریت آموزش و پرورش سبزوار که ۱۰مدرسه با کمک جامعه یاوری (خیرین مدرسه ساز) افتتاح شد، خانم دکتر پوران شریعت رضوی ـ همسر مرحوم دکتر علی شریعتی ـ نیز آنان را همراهی می‌کرد. آنان نیز شب خاطره انگیزی را در مزینان گذراندند..."(2)

و اما اکنون، یعنی چهلمین سالگرد:

با برادر ارجمندم آقای احمد مزینانی به دیدار هنرمند عزیز و دوستدار واقعی دکتر شریعتی، آقای محمود مهری رفتیم تا هم عیادتی از ایشان کرده باشیم و هم کارت هایی را که معمولا هر ساله با هنرمندی خود می نگارد و با هزینه ی شخصی چاپ می کند، به منظور همراه کردن با دعوتنامه مراسم امسال (1396) مزینان، از ایشان تحویل بگیریم. برنامه ی حداقلی هر ساله استفاده از  شریعتی شناسان، سخنرانان و هنرمندان منطقه ای بوده است.  در شرایطی مثل امسال که 29 خرداد در ماه مبارک رمضان واقع می شود، مراسم قبل از افطار و منتهی به آن انجام می شده است.

مراسم چهلمین سالگرد شریعتی درسبزوار:

برای  مراسم امسال در شهر سبزوار از آقای دکتر هادی خانیکی  (استاد دانشگاه، مشاور فرهنگی آقای خاتمی و معاون فرهنگی وزارت علوم در وزارت دکتر معین)  دعوت به عمل آمد. مراسم برای شب 29 خرداد و بعد افطار برنامه ریزی شد تا در صورت امکان برای مراسم روز بعد در مزینان نیز از دکتر خانیکی و .... استفاده شود و تبلیغات لازم هم صورت گیرد. این مراسم با همکاری انجمن اسلامی معلمان سبزوار، انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه های سبزوار و انجمن مفاخر سبزوار برگزار شد. در پایان مراسم به پاس تلاش های این جانب و آقای احمد مزینانی، لوح تقدیر تشکل های فوق را از دست آقایان دکتر خانیکی و حاج محمد علی فتاحی (برادر و پدر شهیدان فتاحی) دریافت کردیم.

  

 

 

دکتر خانیکی، چهره ی بزرگ فرهنگی کشوراست و شریعتی شناسی است که از سال اول دانشجویی اش (1348) با شریعتی و اندیشه هایش زیسته است . آقای فتاحی  که نماد فرهنگ، استقامت و ایثار شهر ماست، هنوز در جیب بغل کتش، کارت عضویت در کلا س ها ی حسینیه ی ارشاد و شرکت در کلاس های دکتر شریعتی را دارد. برادرم احمد مزینانی برای مراسم فردای مزینان درگیر بود و نتوا نست در مراسم سبزوار شرکت کند. دامادشان (آقای آذرآئین ) لوح را به نمایندگی دریافت کرد. پس از اهداء لوح تقدیر، آقای دکتر خانیکی پیام ویژه خانواده ی دکتر شریعتی در تقدیر از این جانب سید ابوالفضل حسینی و آقای مزینانی را که دکتر احسان شریعتی به ایشان ابلاغ کرده بودند، به سمع حضار رساند. فیلم مراسم موجود است و سخنرانی دکتر خانیکی در شبکه اجتماعی تلگرام  به اشتراک گذاشته شد و در کانال تلگرامی " اندیشه و ایمان" دراختیار دوستان است.

 

مراسم چهلمین سالگرد درمزینان:

در مورد مراسم چهلمین سالگرد درمزینان، مطالب نسبتا زیادی گفته شده و من نمی خواهم آن هارا تکرار کنم. روز های قبل از 29 خرداد یکباره شنیدم که آقای حسین مقصودی نماینده ی محترم مجلس، با پولی که از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفته، "از صفر تا صد برنامه  امسال را در اختیار خود گرفته و خودشان هم سخنرانی می کند و...!". به دوستان گفتم:" ا یشان نماینده مردم است، اشکالی ندارد که سخنرانی کند. چون بنا بر این نبوده که شریعتی، انحصاری شود ". گفتند:" ایشان می خواهد مراسم را در انحصار خود بگیرد و حال آن که.....!". گفتم: " اگر ایشان فقط سخنرانی کند و به بقیه ی امور کاری نداشته باشد، مشکلی نخواهد بود" . در مراسم شب احیاء(دو شب قبل ازمراسم) که دوستان جمع بودند، با نقدهای زیادی در باب کیفیت برنامه ی امسال مزینان مواجه شدم. گفتم:" بگذاریم بعد از مراسم اظهار نظر خواهم کرد". این ها همه درحالی بود که بنرهای تبلیغاتی سخنرانی آقای حسین مقصودی چهره ی شهر را تغییر داده بود. روز 28 خرداد آقای حسین مقصودی  ، زنگ زد و از بنده "دعوت ویژه" به عمل آورد! گفتم که من همزمان با مراسم فردای مزینان، باید برای سخنرانی در مراسم چهلمین سالگرد شریعتی در بجنورد باشم (و چنین هم شد). ایشان گفتند که قرار است از  زحمات سال های طولانی بنده و آقای احمد مزینانی و نیز آقای محمد مزینانی  در این مراسم تقدیر شود. مراسم با مشکلاتی هم پایان یافته است.  دو روز بعد آقای دکتر موسی رامشینی گفتند که لوح تقدیر و هدایای! این جانب را تحویل گرفته و آورده اند! لوح به امضای آقای حسین مقصودی است  و هدایا شامل یک قواره کت و شلواری و یک قواره پارچه چادر سیاه زنانه است!

برای من و احتمالا برادرم آقای مزینانی حتما پدیده ی عجیب و جالبی اتفاق افتاده است که به خاطر آن چه بر اساس دل و برای مردم می کرده ایم، اکنون جایزه ای با پول دولتی بگیریم! آقای مزینانی، بیش و پیش از من، سال هاست که در راه آرمان خویش بذل مال می کند. من بیش از دیگران از فشارهایی که در طی سال ها بر او آمده است، آگاهم. برای ما، جایزه ی واقعی، رفع موانع برگزاری مراسم، و اجازه ی برگزاری آن در مقیاس کشوری است.

من به آقای مزینانی و سایر دوستان گفته ام که روال امسال برگزاری مراسم مزینان، نه در گذشته سابقه داشته و نه در آینده می تواند ادامه یابد!

من درآینده  لیستی از شریعتی شناسان و سخنرانان کشوری را که در مراسم سال های  گذشته در سبزوار و مزینان  حضور بهم رسانده اند منتشر می کنم، تا معلوم شود که اگر محدودیت ها و ممانعت ها کمتر بود، چه بزرگانی دل در گرو این راه داشته و دارند.

اندیشه ی شریعتی را نمی توان در چنین قالب هایی محصور کرد. بگذارید این اندیشه در حصارهای رسمیت، گرفتارنشود و دچار محافظه کاری نگردد. شریعتی 44 سال عمر کرد و تصویر کهنسالی از او وجود ندارد. بگذارید فکر واندیشه و مجاهده اش هم جوان بماند. اکنون قرائت رسمی از دین و فرهنگ شیعه، در کار انحراف عقاید مردم و گریزاندن جوانان از هویت ایرانی- اسلامی است. آیا حس نمی کنید که باز هم محتاجیم که شریعتی های دیگری متناسب با زمان، ما را بیدار کنند، تا بدانیم که در پیرامون ما چه می گذرد و"چه باید کرد؟" . ما امروز هم نیاز مند " باز شناسی هویت ایرانی- اسلامی" هستیم و....

  مراسم سالانه ی مزینان توقعی نیز برای دلسوزان توسعه ی منطقه ایجاد کرده است و برخی از اهالی انتظار پیشبرد طرح هایی را در آن دیار دارند. بنا بر این مسوولانی که به شریعتی علاقه مندند، در این زمینه نیز کمک هایی داشته اند، اما بنا نبوده که به این بهانه مراسم سالگرد شریعتی، دولتی، غیر دولتی و یا ضد دولتی! شود. منظور این است که حاکمیت دولت ها نباید برجریان شناخت اندیشه ی شریعتی تاثیر گذار باشد.

  لازم به ذکر است که در ارادت جناب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، آقای دکتر صالحی امیری نسبت به مرحوم دکتر شریعتی تردیدی نیست. قبلا هم آن را دیده ایم، اما گویا اشتباهاتی هم صورت گرفته است که بر اثر شناخت ناکافی بوده است. به هر حال این جا، جمهوری اسلامی ایران است! و مجموعه ای از پدیده های عجیب و غریب هم پیرامون ماست! آری، ممکن است که تشابه اسمی یکی را بالا ببرد و یا سهم جایی به جای دیگری داده شود!  در این میان زرنگی ها هم کار خود را می کند! در عدم توازن توسعه ی مناطق ایران ، نقش سلیقه ها و... را می توان دید. در هرحال نباید نام شریعتی، ابزار تبلیغاتی   صاحبان قدرت شود. دوستداران شریعتی این را خوب می فهمند و زمان بسیاری از مسائل را روشن خواهد کرد. صداقت نیز  کار خود را می کند.

فَأَمَّا الزَّبَدُ فَيَذْهَبُ جُفَاءً وَأَمَّا مَا يَنفَعُ النَّاسَ فَيَمْكُثُ فِي الأَرْضِ كَذَلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ الأَمْثَالَ (آیه 17 سوره الرعد)

و سخن ها که بماند  تا بعد....! فعلا این شعر حضرت حافظ (غزل شماره ی ۷۱) را بخوانید:

 

زاهدِ ظاهرپرست، از حال ما آگاه نیست

در حقِ ما هر چه گوید، جای هیچ اکراه نیست

در طریقت هر چه پیش سالک آید، خیر اوست

در صراطِ مستقیم ای دل، کسی گمراه نیست

تا چه بازی رُخ نماید، بیدقی خواهیم راند

عرصه ی شطرنجِ رندان را مجال شاه نیست

چیست این سقفِ بلندِ ساده ی بسیار نقش

زین مُعمّا، هیچ دانا در جهان، آگاه نیست

این چه استغناست یا رب، وین چه قادر حکمت است

کاین همه زخمِ نهان هست و مجال آه نیست

صاحبِ دیوانِ ما، گویی نمی‌داند حساب

کاندر این طغرا نشانِ حسبةً لِله نیست

هر که خواهد گو بیا و هر چه خواهد گو بگو

کِبر و ناز و حاجِب و دربان بدین درگاه نیست

بر درِ میخانه رفتن، کار یکرنگان بوَد

خودفروشان را به کوی می فروشان راه نیست

هر چه هست از قامتِ ناسازِ بی اندام ماست

ور نه تشریفِ تو، بر بالای کس کوتاه نیست

بنده ی پیر خراباتم، که لطفش دایم است

ور نه لطفِ شیخ و زاهد، گاه هست و گاه نیست

حافظ اَر بر صَدر ننشیند، ز عالی مشربیست

عاشقِ دُردی کش اندر بند مال و جاه نیست

 

===============================

http://hosseinisabzevar.blogfa.com/post/59- (1)

http://hosseinisabzevar.blogfa.com/post/17-(2)

برچسب‌ها: شریعتی چهلمین سالگرد حسینی سبزوار مزینان دکتر سید ابوالفضل حسینی - سبزوار...